Lucebert

uit: Van de afgrond en de luchtmens, De Bezige Bij, Amsterdam, 1999.

Dit zijn intrigerende regels. 'Ik draai een kleine revolutie af / ik draai een kleine mooie revolutie af' . Een revolutie gaat gepaard met geweld, angst, strijd. Maar een 'kleine' revolutie, en dan ook nog een 'mooie'? En 'afdraaien'; de associatie is dan: niets nieuws, al zo vaak gezien, iets dat voortdurend herhaald wordt, en daardoor wordt het schokkende, op zichzelf staande karakter van een 'revolutie' tenietgedaan.

De eerste vraag is natuurlijk: wie of wat is die 'ik'? 'ik ben niet langer van land / ik ben weer water' : dat doet je denken aan het water van een rivier, dat na de inperking in de bedding weer zijn vrijheid hervindt. Het water dat is teruggekeerd. Een jubelende 'ik': met telkens weer een nieuwe uitbarsting van herwonnen energie en beweging, na het zware, vaste land: 'schuimend' en 'schietend'.

Het water in zijn verschijningsvorm als oceaan is het eerste waar je aan denkt bij 'op mijn rug rust een zeemeermin / op mijn rug rust de wind' . Maar er zijn ook connotaties met 'waterval'; waardoor de beweging en de energie nog benadrukt worden. Het lijkt of het water die bruisende energie overdraagt aan het ritme van de taal, aan de woorden en de klanken. Je voelt, je hoort, de snelheid en de vaart: 'schuimende koppen', 'schietende schimmen'.

Om dan tot rust te komen; van de harde sch- naar de zachte r- en de u-klank: 'op mijn rug rust de wind'. Na het woeste, heftige schuimen en schieten nu het zachte ritselen en ruisen en zingen: 'ik draai een kleine mooie ritselende revolutie af'.

Dat is dus de revolutie: de omwenteling, de cyclus van het water is voltooid. Het water is klaar om opnieuw te beginnen, een nieuwe kleine revolutie af te draaien.

Silke Reijnders.

Silke Reijnders was winnares van de Stella Maris dichtwedstrijd 2015.

Ik ga vandaag op wereldreis
naar Zuid Afrika via het Kanaal.
Ik ga vandaag op wereldreis,
op school kan het allemaal.

Eerst naar de Jacobijnen dan naar de Romeinen
en dan nog naar de Grieken
en dan meteen door naar het land van
Cijfers en Grafieken.

Ik ga vandaag op wereldreis
naar Engeland met haar mooie taal.
Ik ga vandaag op wereldreis,
op school kan het allemaal

Ik ga naar het land van Muziek, naar het
Land van Techniek en naar het Land van Biologie
en het volgend jaar mag ik verder naar het
Land van Scheikunde en Economie.

Silke Reijnders, Stella Maris College 2015
Gedichtenroute is een initiatief van:
Stg. "Vrienden van de bib Meerssen"

H.J. van Tienhoven

uit: Verzamelde gedichten, De Prom, Baarn, 1998.

Een gedicht als een road song. Onmiddellijk verschijnen beelden op het netvlies van majestueuze, onmetelijk uitgestrekte landschappen, een verre horizon, en daarin de eenzame cowboy op zijn paard, de lone traveler, alleen in de leegte van de onaangedane natuur. Een van de archetypes van de Noordamerikaanse cultuur.

Dat beeld heeft ook een transformatie ondergaan. De associaties en betekenissen zijn overgegaan op het beeld van de motorrijder, on the road, immense afstanden afleggend. Het is het beeld dat Van Tienhoven oproept: 'lijnrechte wegen / onder de einders door', met boven je de hoge hemel: het 'zonlicht', de 'snelvoetige wolken / onachterhaalbaar uit het zicht'. De mens in dit beeld is het sterke individu, vrij, ongebonden, geen knellende banden. Onderweg zijn is op je plaats zijn; is vervulling. De vrijheid van het reizen als doel en bestemming.

Maar die andere archetypische reiziger, de lonesome hobo, de eenzame zwerver zonder banden, zonder thuis, is niet helemaal 'onzichtbaar' in dit gedicht, want daar is die vraag: 'hoe lang ben ik al onderweg'. Ook de hobo is altijd onderweg, maar hier komt ook de andere kant naar voren. Hier is juist het verlangen een thema: naar een veilige haven, naar banden met anderen. Misschien is dat veelbetekenend: 'Vrouwen in het landschap'? Ze zijn er, maar ze zijn ver weg, op afstand.

Mooi is dan de ambiguïteit van de laatste regels, waarin die beide archetypes door elkaar spelen. Wat is de hoofdzaak in 'het grauwe staal van de middag', de stugge, harde kracht van het staal van de motorfiets, of de grauwheid van de melancholie ?

En: 'Een atoom dat sidderend rondsnelt / om een kern van ijskoud geluk.' Daarin lees je zowel de majestueuze uitgestrektheid van de kosmos, als de nietigheid van een atoom. De lone traveler in het weidse landschap.

En er is dat fascinerende 'rondsnellen': wel onderweg zijn, maar niet echt: altijd weer op hetzelfde punt terugkomen. 'Om een kern van ijskoud geluk' ijskoud, ja, maar het is wel: geluk!

Rutger Kopland

uit Verzamelde gedichten,G.A. van Oorschot, Amsterdam, 2010

Een prachtige zin, op het verste punt van deze gedichtenroute langs de Geul. Een slotakkoord, dat alles samenvat. Wie de route gelopen heeft zal het beamen, het gevoel herkennen: het geldt niet alleen voor deze plek, maar voor zoveel momenten, zoveel plekken langs de Geul.

Die invloed kan een landschap hebben: je gevoel versterken dat het "goed is". Geen spektakel, geen actie bijna: 'er drijven eenden tegen het riet' . Een moment van in balans zijn, de rust van het landschap die getransformeerd wordt in rust in jezelf.